دادگاه کیفری چه وظایفی دارد؟دعاوی و جرایم جنایی از جمله مواردی هستند که جان و مال و آبروی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ به علاوه به عنوان مانعی برای رشد اقتصادی یا فرهنگی جامعه، تهدیدی برای امنیت ملی و نظم عمومی نیز محسوب می‌شوند. با این اوصاف رسیدگی به این دعاوی از اهمیت بالایی برخوردار است و در صلاحیت دادگاهی به اسم دادگاه کیفری قرار دارد که برای پیشگیری از مجازات های احتمالی افراد می توانند به همراه وکیل در تهران به دادگاه بروند. این دادگاه به موضوعات و دعاوی‌ای همچون قتل، تهدید، تجاوز، فحاشی، دعاوی مواد مخدر، سرقت، قاچاق، جعل، کلاهبرداری، ضرب و جرح و تمام مواردی که با استناد بر قانون مجازات اسلامی جرم انگاشته شوند، رسیدگی می‌کند.
دادگاه‌کیفری مکانی برای محاکمه مجرمان و صدور حکم مجازات برای آن‌ها به جهت حفظ نظم عمومی جامعه میباشد. اما این دادگاه، انواع مختلفی نیز دارد که در ادامه این مقاله به هر یک از آن‌ها و وظایف و تفاوت‌هایشان اشاره می‌کنیم. با ما همراه باشید.
انواع دادگاه کیفری
دادگاه‌ها و دادسرا‌های کشور را بر اساس نوع جرایم و دعاوی رخ داده به دو بخش، شامل دادگاه حقوقی و دادگاه‌کیفری تقسیم می‌کنند. دادگاه‌های کیفری در صلاحیت رسیدگی به تمامی اعمالی است که به موجب قانون جرم انگاشته می‌شوند، با این اوصاف می‌توان دادگاه‌های کیفری را بر اساس صلاحیت رسیدگی به انواع جرائم و جنایات کیفری به چند نوع تقسیم کرد. انواع دادگاه کیفری به شرح زیر می‌باشند:
- دادگاه‌کیفری یک
- دادگاه‌کیفری دو
- دادگاه انقلاب
- دادگاه اطفال و نوجوانان
- دادگاه ویژه روحانیون
- دادگاه نظامی کشور
لازم است بدانید بعد از ثبت شکایات و دعاوی کیفری از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه، این شکواییه‌های ثبت شده به دادسرای کیفری ارسال می‌شود. در نظر داشته باشید که دادسرای محل وقوع جرم به عنوان دادسرای دارای صلاحیت شناخته شده و شکواییه ثبت شده را دریافت می‌کند، وظیفه این مرجع قانونی رسیدگی به تحقیقات و تعقیبات بدوی برای احراز و اثبات جرم رخ داده شده است. در صورتی که جرم مطرح شده در شکواییه اثبات شود، بعد از صدور حکم بدوی در دادسرا و توسط دادستان، به دادگاه کیفری ارجاع داده می‌شود. وظیفه این دادگاه، رسیدگی قضایی به دعوی کیفری رخ داده شده، قضاوت بر آن و صدور حکم نهایی برای مجرمان است. با درخواست مشاوره حقوقی از وکیل کیفری می توانید اطلاعات مناسبی راجب دادگاه کیفری بدست آورید.
تفاوت دادگاه کیفری یک و دو چیست؟
دادگاه‌های کیفری یک و دو از جمله مهم‌ترین انواع دادگاه‌های کیفری در رسیدگی به جرایم کیفری می‌باشند. اما این دو دادگاه در سه مورد باهم تفاوت دارند.
جرایم در صلاحیت دادرسی: اولین مورد از تفاوت این دو دادگاه را می‌توان در صلاحیت دادرسی دعاوی کیفری توضیح داد. در صورتی که دادگاه‌کیفری دو به جرایم عمومی و مستوجب تعزیری مانند تهدید و توهین و سرقت تعزیری و غیره رسیدگی می‌کند، دعاوی سنگینی مانند قتل، زنا، جرایم حدی و مشمول حبس ابد و غیره در صلاحیت دادرسی دادگاه کیفری یک هستند.
ساختار دادگاه کیفری: بهتر است بدانید هر دادگاهی از یک ساختار منحصر بفرد تشکیل شده است و وکیل در ایران با دانش و تجربه خود سابقه وکالت در تمامی دادگاه ها را دارد. دادگاه‌کیفری یک متشکل از یک قاضی به عنوان رئیس دادگاه و دو دادرس مستشار میباشد و هر جلسه دادرسی با حداقل دو عضو به صورت رسمی تشکیل می‌شود. در صورت غیبت قاضی در هر جلسه، ریاست دادگاه با دادرسی مستشاری است که سابقه بیشتری داشته باشد.
دادگاه‌کیفری دو شامل یک قاضی یا دادرسی میباشد که وظیفه رسیدگی و صدور حکم بر روی پرونده کیفری را بر عهده دارد.
محل تشکیل هر یک از دادگاه‌ها: دادگاه‌کیفری یک همان دادگاه‌کیفری استان در گذشته است با این اوصاف مشخص است که این دادگاه‌های کیفری به دستور رئیس قوه قضاییه در مرکز استان و بعضا در حوزه قضایی برخی از شهرستان‌ها برپا می‌شود. در حالی که هر شهرستانی بسته به مساحت و تعداد دادسرا‌های خود در حوزه قضایی، باید از دادگاه کیفری دو برخوردار باشد.
بررسی وظایف دادگاه کیفری
دادگاه‌های کیفری از مهم‌ترین مراجع قضایی کشور هستند که در صلاحیت بررسی تمامی دعاوی کیفری می‌باشند. اولین و مهم‌ترین وظیفه دادگاه‌کیفری رسیدگی به جرایم کیفری و صدور حکم مجازات برای مجرمان و پرونده‌های تحت دادرسی است. دادگاه کیفری استان به عنوان مجری قانون وظیفه دارد تا با هرگونه بی‌نظمی عمومی در جامعه و هرتهدیدی علیه نظام اقتصادی و فرهنگی دولت برخورد قضایی داشته باشد؛ از این رو واجب است بدانید تمامی پرونده‌های کیفری به دقت و با ریزبینی مجریان قانون تحت دادرسی قضایی قرار می‌گیرد.
قاضی به عنوان رئیس دادگاه‌کیفری موظف است با توجه به ادله اثبات دعوی و دفاعیه‌های ارائه شده توسط طرفین پرونده، با استناد بر علم خود تصمیمی عادلانه و قانونی اتخاذ کند در ان میان دادرس یا بازپرس در ساختار این دادگاه موظف هستند به تحقیق و احراز جرم و ارائه ادله قانونی جهت اثبات آن بپردازد. یکی از نقش‌های مهم در دادگاه‌های کیفری به وکیل کیفری تعلق دارد. وکیل کیفری یک وکیل پایه یک دادگستری است که می‌تواند با تسلط بر روی تمامی حقوق و قوانین کشور و با استفاد بر تجربه و مهارت‌های خود به روند دادرسی پرونده‌ها در دادگاه ذی‌ربط سرعت بخشیده و به قاضی در قضاوت بر روی پرونده با ارائه بهترین مدارک و ادله اثبات دعوی کمک کند.
چه مواردی در صلاحیت رسیدگی دادگاه کیفری است؟
با استناد بر قانون مجازات اسلامی برخی از اعمال و رفتار‌ها به عنوان عملی مجرمانه شناخته می‌شوند و مشمول مجازات قانونی نیز هستند. تمامی این اعمال می‌توانند امنیت و نظم عمومی یک کشور را تحت تأثیر قرار دهند، از سوی دیگر هر تهدید برای جان و مال و آبروی افراد به عنوان یک جرم کیفری محسوب می‌شود و وظیفه رسیدگی به تمامی این امور در طلاحیت دادگاه کیفری است. این دادگاه با عنوان دادگاه‌کیفری اطفال و نوجوانان نقش رسیدگی به دعاوی و جرایم مربوط به افراد زیر ۱۸ سال شمسی را دارد درصورتی که اگر افراد بالای ۱۸ سال شمسی مرتکب هرگونه جرم کیفری شوند، صلاحیت رسیدگی آن‌ها در دست دادگاه‌کیفری یک، دادگاه‌کیفری دو یا دادگاه انقلاب است.
صلاحیت دادگاه کیفری یک
دادگاه‌کیفری یک را با نام دادگاه‌کیفری استان نیز می‌شناسند. صلاحیت دادگاه‌کیفری یک، تمامی جرایم سنگین کیفری میباشد. از این رو مواردی همچون قتل، جرایم حدی مانند سرقت حدی، جرایم سیاسی و مطبوعاتی و جرایم تعزیری درجه سه و بالاتر از جمله مواردی هستند که دادگاه کیفری یک در صلاحیت رسیدگی قضایی به آن‌ها است. از سوی دیگر می‌توان گفت جرمی که به واسطه قانون شامل مجازات حبس ابد باشد در دادگاه‌کیفری استان بررسی می‌شود.
صلاحیت دادگاه کیفری دو
دعاوی و جرائم کیفری همچون کلاهبرداری، جعل، خیانت در امانت، تهدید و توهین، سرقت تعزیری و تمامی جرایم عمومی دیگر که مستوجب تعزیر هستند، در صلاحیت رسیدگی دادگاه‌کیفری دو قرار دارند. می‌توان گفت تمامی دعاوی کیفری عمومی در صلاحیت رسیدگی دادگاه‌کیفری دو هستند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود یا جرمی به صورت تخصصی به نوع دیگری از دادگاه‌های کیفری تعلق داشته باشد.
صلاحیت دادگاه انقلاب چیست؟
دادگاه انقلاب یکی دیگر از انواع دادگاه کیفری میباشد که برخی از جرایم خاص و در منافات با انقلاب اسلامی ایران در این دادگاه به دادرسی کیفری گذاشته می‌شود. وکیل در دادگاه انقلاب تهران شخصی است که بر تمامی پرونده های دادگاه انقلاب مسلط است. از جمله این جرایم کیفری می‌توان اشاره کرد به مواردی همچون جرایم علیه امنیت ملی کشور، جرایم تهدید‌کننده امنیت داخلی کشور، هرگونه توهین و تهدید برعلیه بنیان‌گذار انقلاب اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) یا مقام معظم رهبری، فساد فی الارض و محاربه، تخریب اموال عمومی به هدف ایستادگی در برابر نظام، تبانی علیه جمهوری اسلامی، جاسوسی کردن بر علیه جمهوری اسلامی ایران، احراق، جرایم مواد مخدر و قاچاق مواد مخدر و غیره.
صلاحیت دادگاه کیفری اطفال و نوجوانان
افراد را در رسیدگی به جرایم کیفری مرتکب شده به دو گروه تقسیم می‌کنند، افرادی که ۱۸ سال شمسی تمام و بالاتر سن دارند و افرادی که سن آن‌ها کمتر از ۱۸ سال شمسی میباشد. درصورتی که افراد با سنی کمتر از ۱۸ سال شمسی به جرم کیفری مرتکب شده باشند به آن‌ها به چشم اطفال و نوجوانان مجرم نگاه می‌کنند و پرونده‌های کیفری آن‌ها نیز در صلاحیت دادگاه کیفری اطفال و نوجوانان است و توسط وکیل دادگاه اطفال و نوجوانان پیگیری می شوند. باید بدانید که روند رسیدگی قضایی به پرونده‌های کیفری در این دادگاه‌ها متفاوت از روند عادی دادرسی در دیگر دادگاه‌های کیفری است.
در صورتی که از جرم رخ داده شده توسط فردی با کمتر از ۱۸ سال شمسی شکواییه‌ای مطرح شود؛ آنگاه مراحل تحقیقات بدوی و احراز و اثبات جرم در دادسرای اطفال و نوجوانان انجام می‌گیرد، سپس پرونده تشکیل شده با تمامی مدارک و شواهد و گزارشات نیرو‌های انتظامی، برای رسیدگی بیشتر و صدور حکم نهایی به دادگاه کیفری اطفال و نوجوانان ارجاع داده می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که اگر قبل از زمان شروع دادرسی پرونده، افراد ۱۸ سال شمسی را رد کرده باشند؛ آنگاه پرونده آن‌ها به دیگر دادگاه‌های کیفری در صلاحیت ارسال می‌شود.
صلاحیت دادگاه کیفری ویژه روحانیت
دادگاه‌کیفری ویژه روحانیت بسته به ماهیت اسم خود، تنها در صلاحیت رسیدگی به جرایم مربوط به روحانیون و مقام روحانیت میباشد. در این نوع دادگاه نیز روند دادرسی قضایی دعاوی متفاوت است. به صورت تخصصی می‌توان گفت تمامی دعاوی و جرایم عمومی و خلاف‌شان روحانیون، موارد اختلافات حقوقی و محلی به شرطی که یکی از طرفین دعوی فردی روحانی باشد و تمامی اموری که در دستور مقام معظم رهبری قرار دارد، از جمله موارد در صلاحیت دادگاه‌کیفری ویژه روحانیت است.
نکات مهم دادگاه کیفری که باید بدانیم
یکی از نکات حائز اهمیت درباره دادگاه کیفری این است که این دادگاه در راستای دادسرای کیفری قرار می‌گیرد. یعنی تمامی شکواییه‌ها ابتدا به دادسرای کیفری انتقال پیدا کرده و بعد از طی مراحل تحقیقات بدوی برای احراز و اثبات جرم و تشکیل پرونده با استفاده از تمامی مدارک و شواهد و اظهارات مجرم، به دادگاه‌های کیفری ارجاع داده می‌شود. در واقع این دادگاه‌ها مسئول صدور حکم نهایی بر روی پرونده‌های جنایی است. و دادسرا نیز وظیفه تحقیق و تعقیب جرم و مجرم را به عهده دارد.
نکته بعدی این است که برخی از جرایم که در راستای نقص عنف هستند، به صورت مستقیم به دادگاه‌کیفری ارجاع داده می‌شوند. و دادسرا در دادرسی آن‌ها نقشی ایفا نمی‌کند. از جمله این دعاوی می‌توان اشاره کرد به مواردی همچون زنا و لواط.
یکی از مهم‌ترین انواع دادگاه کیفری نیز دادگاه اطفال و نوجوانان است؛ زیرا رسیدگی به جرایم مربوط به این گروه سنی از اهمیت بالایی برخوردار است. اطفال و نوجوانان و والدین آن‌ها در راستای دادسری به این پرونده‌ها باید از لحاظ سلامت روحی مورد بررسی قرار گیرند. به همین دلیل این پرونده بدون دخالت دادسرا به صورت مستقیم به دادگاه‌ها ارجاع داده می‌شوند.
مراحل اعتراض به احکام دادگاه کیفری یک و دو
بعد از صدور رأی بدوی دادگاه‌کیفری یک و دو هر یک از طرفین پرونده در صورت عدم رضایت از رأی صادر شده، می‌توانند نسبت به مطرح کردن درخواست تجدید نظرخواهی اقدام نمایند. در صورتی که ارای صادر شده از سوی دادگاه قابلیت تجدید نظر داشته باشند، طرفین دعوی می‌توانند با کمک وکیل پایه یک دادگستری و در مهلت بیست روزه اقدام به تنظیم و ارسال درخواست تجدید نظرخواهی به دادگاه تجدید نظر کنند. البته باید بدانید که این روش اعتراض (تجدید نظر) مخصوص احکام حضوری است. در صورتی که حکم شما به صورت غیابی صادر شده باید از درخواست واخواهی استفاده کنید.
