در این مطلب تصمیم داریم درباره رضایت و گذشت در دعاوی کیفری صحبت کنیم.
با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید.
رضایت و پس گرفتن رضایت :
بر اساس ماده 23 قانون مجازات اسلامی درباره رضایت و پس گرفتن رضایت اینگونه بیان شده است:
“در جرایمی که با گذشت متضرر از جرم، تعقیب یا رسیدگی یا اجرای حکم موقوف میگردد،
گذشت باید منجز باشد و به گذشت مشروط و معلق ترتیب اثر داده نخواهد شد.
همچنین عدول از گذشت مسموع نخواهد بود. هر گاه متضررین از جرم متعدد باشند،
تعقیب جزایی با شکایت هر یک از آنان شروع می‌شود ولی موقوفی تعقیب،
رسیدگی و مجازات موکول به گذشت تمام کسانی است که شکایت کردهاند”.
انواع جرایم:
جرایم به دو دسته تقسیم می شود:
1- جرایم قابل گذشت 2- جرایم غیرقابل گذشت
جرایم قابل گذشت
به جرایمی گفته می‌شود که صرفا جنبه خصوصی دارند،
یعنی اینکه با شکایت شاکی شروع می شود و با رضایت وی فرد خطا کار، مورد پیگرد قرار نمی‌گیرد.
همچنین در این جرایم به محض اینکه شاکی اعلام گذشته کند، تعقیب متهم یا رسیدگی به پرونده متوقف می‌شود.
جرائم غیر قابل گذشت
در جرایم غیرقابل گذشت این مساله برعکس است،
یعنی شکایت یا گذشت شاکی تأثیری در تعقیب متهم ندارد و
نماینده جامعه یعنی همان دادستان، دست از سر متهم یا مجرم بر نمی‌دارد.
البته در این مورد هم اعلام رضایت شاکی در رای اثر دارد، اما باعث متوقف شدن رسیدگی نمی‌شود.
جالب است بدانید که در هر دوی این جرایم موضوع صلح و سازش مطرح است.
همچنین در جرایم غیر قابل گذشت دادستان رو در روی متهم یا مجرم قرار دارد و
مکلف است که علیه او پرونده را به جریان بیندازد و تا زمانی که به نتیجه نهایی برسد، آن را پیگیری کند.
بنابراین امکان سازش بین دادسرا و دادگاه با متهم وجود ندارد.
اما از آنجایی که در این دعواها نیز شاکی خصوصی وجود دارد، اعلام رضایت و گذشت شاکی در تخفیف مجازات متهم موثر است.
البته این تخفیف ممکن است قبل از صدور حکم قطعی یا پس از صدور این حکم اعمال شود.
مثال: اگر شما با فردی تصادف کند و وی دچار صدمه بدنی شود،
مثلا دست یا پای او بشکند یا هر صدمه دیگری ببیند و
شاکی در روند تحقیقات یا همان دادسرا نسبت به شما رضایت بدهد، باز هم پرونده شما بسته نخواهد شد.
برای جنبه خصوصی قرار موقوفی صادر می شود،
ولی برای جنبه عمومی آن، پرونده برای مجازات به دادگاه جزایی ارسال خواهد شد.
انواع حکم دادگاه
حکم دادگاه به دو صورت است:
1- حکم قطعی 2- حکم غیر قطعی
حکم غیر قطعی: حکمی که توسط دادگاه جزایی صادر می شود،
قبل از ابلاغ و قبل از پایان وقت ۲۰ روز اعتراض به تجدید، غیر قطعی محسوب می شود.
حکم قطعی: وقتی حکم صادره به طرفین ابلاغ شود و وقت اعتراض آن تمام شود و
یا به آن اعتراض شود و در تجدید نظر هم حکم دادگاه قبلی تایید شود که قابل اجرا باشد حکم قطعی گفته می شود.
حال اگر قبل از قطعی شدن حکم شاکی رضایت بدهد و این مورد را نیز اعلام کند،
مجرم باید درخواست تخفیف مجازات به دادگاه جزایی بدهد و دادگاه می‌تواند حکم را تغییر یا تخفیف دهد،
مثلا اگر برای مجرم مجازات حبس را در نظر گرفته است، آن را به جزای نقدی تبدیل کند.
فرض کنیم شخصی به اتهام سرقت تحت تعقیب قرار دارد و پس از رسیدگی،
به تحمل یک سال حبس محکوم شده است اما پس از گذشت یک ماه از مدت حبس، موفق می‌شود از شاکی، رضایت بگیرد.
براساس قانون در چنین مواردی یعنی زمانی که مجرم موفق به کسب رضایت از شاکی می‌شود،
می‌تواند از دادگاهی که برایش این حکم را صادر کرده است، تقاضای تخفیف کند.
در این صورت دادگاه به درخواست محکوم در وقت فوق‌العاده به این موضوع رسیدگی می‌کند،
در بیشتر موارد هم تخفیف را در مجازات مجرم و براساس قانون در نظر می‌گیرد.