وکیل تسخیری با معاضدتی چه تفاوتی دارد؟

۲ تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی

یکی از مسائلی که همه روزه تمام افراد با آن سروکار دارند مسائل حقوقی است، با توجه به پیچیدگی اینگونه مسائل همواره کمک گرفتن از یک وکیل توصیه می‌شود. اما در برخی اوقات زمانی که افراد کم درآمد دچار بحران‌های حقوقی می‌شوند توانایی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را ندارند، در چنین حالتی این امکان فراهم شده که افراد کم بضاعت از کانون وکلا یک وکیل درخواست کنند. قانون این امکان را برای افراد کم بضاعت فراهم کرده است تا برای مسائل مختلف حقوقی و کیفری بتوانند از وجود یک وکیل در کنار خود بهره مند شوند. وکلایی که برای افراد کم بضاعت فعالیت می‌کنند تسخیری و معاضدتی خوانده می‌شوند، اما این دو با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در ادامه شرح خواهیم داد.

یکی از تفاوت‌های این دو نوع وکیل در نوع پرونده است، یعنی ممکن است یک پرونده حقوقی و یک پرونده کیفری باشد، بنابراین سازوکار پرونده‌های قضایی یکی از تفاوت‌های این وکلا است. تفاوت دیگری که وکیل معاضدتی و تسخیری با یکدیگر دارند این است که وکیل تسخیری تنها برای افرادی که متهم هستند در نظر گرفته می‌شود و شاکی نمی‌تواند از وکیل تسخیری استفاده کند. اما این موضوع در مورد وکیل معاضدتی متفاوت است و هر دو گروه شاکی و متهم می‌توانند از خدمات  وکیل کیفری استفاده کنند.

تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در حق‌الوکاله

طبق قانون متهمان و شاکیانی که از وکیل تسخیری استفاده می‌کنند مکلف به پرداخت هیچ هزینه‌ای نیستند و حق‌الوکاله این وکلا توسط قوه قضاییه پرداخت می‌شود. بنابراین افراد بی بضاعت به راحتی می‌توانند برای حل پرونده‌های قضایی خود از وکیل تسخیری استفاده کنند.

در مورد حق‌الوکاله وکیل معاضدتی یک نکته مهم وجود دارد، اگر موکل وکیل معاضدتی بتواند در دادگاه حق و حقوق خود را وصول کند موظف است تا حق‌الوکاله وکیل معاضدتی را پرداخت کند، البته حق‌الوکاله وکیل معاضدتی همچنان کمتر از تعرفه‌های تعیین شده می‌باشد. اما اگر شخص موفق به وصول حق و حقوق خود نشود به وکیل معاضدتی نیز حق‌الوکاله‌ای تعلق نمی‌گیرد. و در اصل حق‌الوکاله او از جانب کانون وکلا تامین می‌شود.

تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در نوع پرونده

یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های وکیل تسخیری و معاضدتی در نوع پرونده‌هایی است که به آن‌ها ارجاع داده می‌شود. به طور کلی پرونده‌های قضایی به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم می‌شوند، افراد کم بضاعتی که موضوع پرونده آن‌ها مربوط به مسائل حقوقی باشد از وکیل معاضدتی استفاده می‌کنند و افرادی که موضوع پرونده آن‌ها مربوط به مسائل کیفری باشد از خدمات وکیل تسخیری استفاده می‌کنند.

تفاوت وکیل تسخیری و معاضدتی در مرجع اخذ آن‌ها

یکی دیگر از تفاوت‌های وکیل تسخیری و معاضدتی در مرجع اخذ آن‌ها است. افرادی که برای حل پرونده‌های حقوقی خود نیاز به وکیل بدون پرداخت حق‌الوکاله دارند برای دسترسی به وکیل معاضدتی باید به کانون وکلا مراجعه کنند.

افرادی هم که برای حل پرونده‌های کیفری خود نیازمند وکیل تسخیری باشند نیازی به مراجعه به کانون وکلا ندارد، بلکه خود دادگاه یک وکیل تسخیری در اختیار آنان قرار می‌دهد.

آیا وکیل معاضدتی می‌تواند از قبول وکالت در پرونده خودداری کند یا مکلف به قبول پرونده است

در دو ماده از قانون به صراحت این موضوع بیان شده است که وکلا باید پرونده‌های حقوقی معاضدت را که به آن‌ها داده می‌شود، باید قبول کنند و هر وکیل سالانه باید سه پرونده حقوقی معاضدت را حل و فصل کند. بنابراین اگر یک وکیل از قبول پرونده‌های معاضدت خودداری کرده و یا در حل پرونده‌های این چنینی اهمال کاری کند طبق قانون یک متخلف به حساب می‌آید. بنابراین چون وکالت معاضدت از جانب قانون وضع شده است عدم قبول آن برای وکیل عواقبی را به دنبال خواهد داشت. حال اگر در این مراحل شخصی وکیل معاضدتی خود را نخواهد دیگر حق استفاده از وکیل معاضدتی را نخواهد داشت.

حق‌الوکاله وکیل معاضدتی چگونه تعیین می‌شود

پیش از هر پرونده‌ای بین وکیل و موکل یک قرارداد حقوقی تنظیم می‌شود، که در همین قرارداد میزان حق‌الوکاله وکیل نیز مشخص می‌شود. در مورد حق‌الوکاله وکیل معاضدتی یک تبصره وجود دارد، اگر پرونده حقوقی که وکیل معاضدتی در اختیار می‌گیرد مربوط به مال و اموال باشد نوع پرداخت حق‌الوکاله کاملا به نتیجه پرونده بستگی دارد، یعنی اگر شخص بتواند حق و حقوق خود را بدست بیاورد موظف است حق‌الوکاله وکیل معاضدتی را نیز همان گونه که در قرارداد تنظیم شده پرداخت کند، اما اگر موفق به دریافت حق و حقوق خود نشود در نتیجه توانایی پرداخت حق‌الوکاله وکیل معاضدتی را نیز نخواهد داشت. به این ترتیب حق‌الوکاله وکیل توسط کانون وکلا که پرونده را در اختیار وی قرار داده‌اند پرداخت می‌شود.

شرایط گرفتن وکیل معاضدتی

به منظور استفاده از خدمات وکیل معاضدتی باید چند شرط رعایت شود. در مرحله اول کسب که خواهان وکیل معاضدتی است باید توانایی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را نداشته باشد، در مرحله بعدی شخص درخواست کننده خود باید یک طرف از پرونده باشد. وکلای معاضدتی تنها برای پرونده‌های حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرند، و در آخر هم شاکی و هم متشاکی امکان استفاده از وکیل معاضدتی را دارند.

آیا وکیل معاضدتی اعتبار لازم برای گرفتن پرونده را داراست

ممکن است برای برخی افراد این سوال مطرح شود که با توجه به رایگان بودن وکلای معاضدتی، آیا این وکلا از اعتبار لازم برای گرفتن پرونده‌های قضایی برخوردار هستند یا خیر. توجه داشته باشید که تمام وکلای فعال در کانون وکلا، جزو وکلای رسمی دادگستری هستند و وکلای معاضدتی نیز از میان آن‌ها انتخاب می‌شود و طبق قانون سپردن پرونده‌های معاضدت با کارآموزان وکالت و افرادی که پروانه وکالت آن‌ها باطل شده یا به تعلیق درآمده است ممنوع می‌باشد. بنابراین پرونده‌های معاضدت همانند سایر پرونده‌ها توسط وکلای کارآمد دادگستری مورد بررسی قرار می‌گیرند.

وکیل تسخیری چه کسی است؟

وکیل تسخیری نیز همانند سایر وکلا جزو کانون وکلای دادگستری است و تفاوتی که با سایر وکلا دارد این است که برای افراد کم درآمد فعالیت می‌کند. یعنی این امکان فراهم شده است تا افراد بی بضاعت در مسائل قضایی بدون پرداخت حق‌الوکاله از خدمات یک وکیل بهره‌مند شوند.

وکیل معاضدتی چه کسی است؟

وکیل معاضدتی نیز همچون وکیل تسخیری برای افراد بی بضاعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه پرداخت حق‌الوکاله برای بسیاری از افراد جامعه دشوار و سنگین است و به همین علت در شکایت‌ها نمی‌توانند از کمک یک وکیل استفاده و از خود دفاع کنند قانون این امکان را برای آنان فراهم کرده است تا بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از یک وکیل معاضدتی کمک بگیرند.

موارد تعیین وکیل تسخیری در محاکم

اگر شخصی متهم به یک جرم کیفری باشد می‌تواند از دادگاه تقاضای وکیل کیفری کند، دادگاه نیز با بررسی وضعیت مالی شخص به این تقاضا رسیدگی می‌کند و در صورت لزوم یک وکیل تسخیری برای او در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی در برخی موارد که شخص توانایی استخدام وکیل را نداشته باشد و یا وکیل او بدون عذر موجه در دادگاه حاضر نشود دادگاه برای وی یک وکیل تسخیری در نظر می‌گیرد.

در جرایمی همچون قتل، قطع عضو و غیره حضور وکیل پایه یک دادگستری  در جلسه دادگاه الزامی است و اگر شخص شرایط استخوان وکیل را نداشته باشد دادگاه برای او یک وکیل تسخیری اختصاص می‌دهد.

در دادگاه اطفال و کودکان نیز دادگاه می‌تواند وکیل تسخیری در اختیار متهمان قرار دهد.

اگر متهم دچار جنون باشد سرپرست او موظف است ظرف مدت محدود یک وکیل استخدام کند و اگر توانایی این کار را نداشته باشد دادگاه یک وکیل تسخیری برای متهم قرار می‌دهد.

وکلای دادگستری که به عنوان وکیل تسخیری و معاضدتی در دادگاه ها حضور پیدا می‌کنند هزینه های خود را از کجا می گیرند؟

همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم وکلای معاضدتی که بر روی پرونده‌های حقوقی کار می‌کنند حق‌الوکاله خود را در برخی موارد از موکل خود و در برخی موارد از کانون وکلا دریافت می‌کنند. وکلای تسخیری نیز که تحت نظارت قوه قضاییه فعالیت می‌کنند، تمام حق‌الوکاله آنان از صندوق اعتبارات قوه قضاییه پرداخت می‌شود.

شهروندان برای استفاده از وکیل تسخیری باید به کجا مراجعه کنند و چه شرایطی باید داشته باشند؟

وکیل تسخیری تنها توسط دادگاه برای یک پرونده تعیین می‌شود و نیاز به مراجعه به محل دیگری نیست. برای داشتن وکیل تسخیری متهم باید چند شرط را رعایت کند، اول اینکه وکیل تسخیری تنها برای پرونده‌های کیفری اختصاص داده می‌شود و اگر مجازات متهم اعدام، قصاص نفس، حبس ابد و غیره باشد. اشخاصی می‌توانند از وکیل تسخیری استفاده کنند که توانایی مالی پرداخت حق‌الوکاله وکیل را نداشته باشند.

آیا شاکی حق داشتن وکیل تسخیری را دارد؟

قبل‌تر گفته شد که حق استفاده از وکیل تسخیری برای متهم می‌باشد، اما برای این موضوع یک تبصره وجود دارد. بنابراین شاکی نیز طبق برخی شرایط حق استفاده از وکیل تسخیری را دارد. اگر شاکی نیز توانایی مالی کافی نداشته باشد و این موضوع توسط دادگاه تایید شد برای او نیز وکیل تسخیری در نظر گرفته می‌شود، در مورد متهم در برخی موارد وجود وکیل پایه یک دادگستری  الزامی است، اما در مورد شاکی این الزام وجود ندارد.

وکیل تسخیری چه تعهداتی دارد؟

وکیل تسخیری نیز همانند سایر وکلا از تعهداتی برخوردار است، یکی از این تعهدات این است که وکیل تسخیری زمانی که وکالت یک پرونده را بر عهده دارد نمی‌تواند این وکالت را به شخص دیگری واگذار کند. و اینکه اگر دو نفر به صورت یک گروه وکالت یک پرونده را بر عهده داشته باشند با مرگ یکی از افراد کل وکالت باطل خواهد شد.