بزرگ‌ترین و عالی‌ترین مرجع قضایی، دیوان عالی کشور است. طبق اصل صد و شصت و یک قانون اساسی، دیوان عالی تشکیل شده و وظایف دیوان عالی کشور طبق الزامات معینی نیز، مشخص و ابلاغ شده است. دیوان عالی از دادسرا، هیئت‌های عمومی، شعب حقوقی و کیفری تشکیل شده و برای هر شعبه دو قاضی در نظر گرفته می‌شود. قوانین و چارچوب‌های پیاده شده در دیوان عالی و همچنین رئیس دیوان عالی کشور توسط قوه قضاییه تعیین می‌شوند. دیوان عالی کشور در شهر تهران واقع شده است؛ اما دارای شعب زیادی در خود شهر تهران، قم و مشهد است. مهم‌ترین وظیفه دیوان عالی کشور، نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم است؛ البته وظایف دیگری هم به عهده دیوان عالی کشور هست که در ادامه به توضیح کامل آن‌ها می‌پردازیم.
نظارت بر اجرای صحیح قوانین در دادگاه‌های کشور
از محوری‌ترین وظایف دیوان عالی کشور نظارت بر اجرای درست و صحیح قوانین در حکم‌های صادره است. دیوان عالی کشور همواره باید با نیروی انسانی توانا و آخرین فناوری‌های، اجرای صحیح قوانین را بررسی کند. دیوان موظف است به طور مستمر به کلیه قوانین، آیین‌نامه‌ها، تبصره‌ها، حکم‌ها، موازین قانونی، رعایت حق و حقوق اشخاص، اجرایی شدن عدالت و… در دادسرا‌ها، دادگاه‌های عمومی و نظامی، دادگاه‌های کیفری استان‌ها، دادگاه‌های تجدید نظر و… نظارت داشته باشد و از صحیح اجرا شدن قوانین در هر یک از دادگاه‌های فوق الذکر مطمئن شود. برای اطلاع از جزئیات نحوه نظارت دیوان عالی بر حکم‌های صادره، مراجعه به بهترین وکیل دیوان عالی کشور بهترین انتخاب است.
حل اختلاف میان مراجع دادگستری و تعیین مرجع صالح
دادگاه‌ها وظیفه دارند به پرونده‌های قضایی رسیدگی کنند؛ اما در مواقعی ممکن است دادگاه به نتیجه برسد که صلاحیت رسیدگی به پرونده‌ای را ندارد؛ در این صورت پرونده را به دادگاه دیگری ارجاع می‌دهد. اگر دادگاه دوم که پرونده به آن داده شده است نیز اعلام کند قادر به رسیدگی به پرونده نیست؛ آنگاه از وظایف دیوان عالی کشور، حل این اختلاف است. دیوان عالی و شورای حل اختلاف، حق هیچ گونه رسیدگی به پرونده‌های قضایی را ندارند و فقط باید در راستای صلح و سازش اقدامات لازم را انجام بدهند.
فلسفه شورای حل اختلاف، صرفاً ایجاد صلح و سازش است؛ اما طبق ماده دوازده، اگر هر دو طرف، درخواست رسیدگی در دیوان را نسبت به پرونده مورد نظر داشته باشند، وظیفه دیوان عالی کشور است که با تأیید قاضی دادگاه، گزارشات اصلاحی انجام بدهد.
ایجاد وحدت رویه قضایی
در دادگاه گاهی پیش می‌آید که با وجود جرم یکسان، مجازات و حکم متفاوتی برای مجرمان در نظر گرفته می‌شود؛ از دیگر وظایف دیوان عالی کشور، بررسی و رسیدگی به چنین حکم‌هایی است.
قوانین موجود با وجود صریح بودنشان؛ ممکن است در مواردی چند وجهی باشند و برداشت‌های متفاوتی از آن‌ها شود؛ یا گاهی ممکن است که قاضی با سلیقه شخصی خودش حکمی را صادر کند؛ در این مواقع وظیفه دیوان عالی کشور صدور حکم وحدت رویه است.
حکم وحدت رویه به منظور ایجاد برقراری نظم و رعایت عدالت بین همه اشخاص بوده و این حکم برای همه‌ی داگاه‌ها لازم الاجرا است. اگر شما از جمله افرادی هستید که احساس می‌کنید در دادگاه کیفری حکمی خلاف قوانین موجود برایتان صادر شده، با مشورت و کمک وکیل پایه یک دادگستری، مشکل خود را می‌توانید حل کنید.
رسیدگی به تخلفات رئیس جمهور
اگر رئیس جمهور کشور در انجام وظایف خود دچار خطا و اشتباه شده باشد، رسیدگی به این تخلف از وظایف مهم و اساسی دیوان عالی کشور است.
هنگامی که رئیس جمهور جرمی مرتکب شده باشد که در حیطه وظایف و اختیاراتش نبوده، در دادگاه‌های عادی به جرمش رسیدگی می‌شود؛ اما اگر اتهامات وارده مربوط به وظایف و اختیارات او باشد، دیوان عالی کشور موظف به بررسی و رسیدگی به آن است؛ علاوه بر رسیدگی به تخلفات رئیس جمهور، رسیدگی به اتهامات وارده به وزیران و معاونان نیز به عهده دیوان عالی کشور است.
موافقت با اعاده دادرسی دراحکام کیفری
در مواقعی که حکم قطعی برای جرمی مشخص و صادر شده باشد، تنها راه اعتراض مجدد و تجدید نظر به مجازات تعیین شده، اعاده دادرسی است. از جمله وظایف دیوان عالی کشور، بررسی درخواست اعاده دادرسی افراد است.
توجه کنید امکاناتی فراهم شده که شما بدون مراجعه به دیوان عالی کشور، با ثبت درخواست خود در سایت رسمی دیوان عالی کشور برای موافقت به رسیدگی مجدد به پرونده‌تان می‌توانید اقدام کنید.
موافقت با اعاده دادرسی به منزله بررسی مجدد حکم صادره است. اعاده دادرسی به هیچ عنوان نقص حکم نیست. برای اطلاع بیشتر در مورد چگونگی روند اعاده دادرسی گرفتن مشاوره حقوقی از وکیل پایه یک دادگستری کمک بسزایی به شما می‌کند.
حل اختلاف در صلاحیت میان دادگاه‌های دو استان
در زمان‌هایی پیش می‌آید که حتی دادگاه‌های دو استان متفاوت، خود را مرجع صالح رسیدگی به پرونده‌ای نمی‌دانند؛ در این مواقع رسیدگی به این اختلاف از وظایف دیوان عالی کشور است. طبق قانون حل اختلاف در صلاحیت ذاتی و صلاحیت بین دادگاه دو استان، به عهده دیوان عالی کشور است. با توجه به ماده بیست و هفت آیین دادرسی مدنی ، اگر بین دادگاه‌های عمومی و نظامی دواستان و همچنین دادگاه‌های یک استان نسبت به صلاحیت اختلاف به وجود آمد، پرونده مورد نظر برای رسیدگی و حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارجاع داده می‌شود.
سخن پایانی
عالی‌ترین مرجع قضایی کشور، دیوان عالی است، به این موضوع به صورت دقیق‌تر در مقاله ” مهم ترین مرجع قضایی کشور چه نهادی است؟ ” پرداخته‌ایم؛ به عبارتی دیوان عالی بالاترین مرجع عدلیه کشور به شمار می‌رود. مهم‌ترین وظیفه دیوان نظارت بر قوانین حاکم در محاکمه‌ها بوده، علاوه بر آن وظایف دیگری هم به عهده داشته که در طول متن به آن‌ها اشاره شد. در این مطلب سعی کردیم شما را با وظایف دیوان عالی کشور آشنا کنیم. اگر شما پرونده کیفری دارید و مراجعه به دیوان از برنامه‌هایتان است، پیشنهاد می‌کنیم با بهترین وکیل دیوان عالی کشور موضوع را مطرح کرده تا راهنمایی‌های مورد نیاز را از ایشان دراین باره دریافت کنید.
سؤالات متداول
آیا دیوان عالی کشور به غیر از استان تهران در دیگر استان‌ها هم شعبه دارد؟
بله، پنج شعبه در قم و سه شعبه در مشهد.
آیا دادسرای دیوان عالی کشور همان دیوان عالی است؟
خیر، دادسرای دیوان عالی یکی از بخش‌ها وارکان‌های دیوان عالی کشور است .
