مسئولیت مدنی پزشک و کیفری در مقابل بیمار در صورتی که نقض شود، بیمار حق پیگیری آن را از مراجع قضایی کشور خواهد داشت و پزشک خاطی نیز بر اساس نقض مسئولیت خود از نظر مدنی یا کیفری باید مجازات کافی شود. در این مطلب از دادورزان همراه شما هستیم تا به بررسی مواردی نظیر: مسئولیت مدنی پزشک چیست؟ مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان و غیره بپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه با ما همراه باشید.
مسئولیت مدنی و کیفری پزشک در مقابل بیمار
همه ما در طول زندگی‌مان به دلیل مشکلات جسمی و بیماری‌ها به پزشک مراجعه کرده‌ایم تا ما را معالجه کند. درمان پزشک برای برخی بیماری‌های خفیف سرپایی انجام شده و برای مشکلات جدی‌تر نیاز به عمل‌های جراحی است. همانند سایر افراد یک جامعه پزشکان هم دارای تعهد و مسئولیت در قبال شغل و خدماتی که به بیماران ارائه می‌دهند هستند.
پزشک مسئولیت مدنی و کیفری در برابر بیماران خود دارد که اگر در عمل جراحی و در طول درمان آسیبی به بیمار زد، بیمار بتواند طبق مسئولیت مدنی و کیفری پزشک از او شکایت کند. تعهد قانونی پزشک به این دلیل است که اگر خودش یا فعالیتش ضرری به کسی برساند قابل رفع باشد.
وکیل متخصص جرایم پزشکی در این موارد می‌تواند به شما برای رسیدن به حقتان مؤثر باشد. در ادامه به مسئولیت مدنی و کیفری پزشک در مقابل بیمار خواهیم پرداخت.
مسئولیت مدنی پزشک در حقوق ایران
پزشک در حقوق ایران مسئولیت مدنی دارد؛ یعنی باید به جبران خساراتی که وارد می‌کند متعهد باشد. حتی اگر بیمار را در شرایط خطرناکی قرار دهد، با اینکه مرتکب تقصیری نشده باشد؛ پزشک مسئول این است که خسارتی برای ایجاد محیط خطرناک بر عهده بگیرد.
در مورد مسئولیت مدنی پزشک دو نظریه تقصیر پزشکی و نظریه خطر وجود دارد که در هردو نظریه اشاره به این دارد که پزشک برای ایجاد خسارات و خطراتی که بیمار خود را در آن قرار می‌دهد مسئول است. در نظریه تضمین حق در مسئولیت مدنی پزشکی در حقوق ایران نیز به این موضوع اشاره شده است که پزشک به عنوان عامل زیان باید خسارتی که وارد کرده است را جبران کند.
مسئولیت مدنی پزشک در جراحی های زیبایی
در جراحی زیبایی ممکن است نتیجه عکس، خسارت، بروز بیماری یا از کار افتادگی مشاهده شود. اهدافی که در جراحی زیبایی مورد نظر متقاضیان و پزشکان است، با هدف اصلی اعمال پزشکی که درمان بیمار و بیماری است فاصله دارد.
با این حال پزشک در برابر بیمار مسئولیت حقوقی دارد. مسئولیت مدنی پزشک در جراحی‌های زیبایی یکی از انواع مسئولیت‌های پزشکان است که به حفظ دقت، استفاده از توانایی‌ها و دانش پزشکی برای انجام جراحی زیبایی تأکید دارد. مسئولیت‌هایی که پزشکان در برابر متقاضیان جراحی‌های زیبایی دارند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- پزشک باید اطلاعات کامل و صادقانه‌ای به بیماران خود قبل از جراحی بدهد.
- پزشک باید بیمار را به تمامی جنبه‌های مختلفی که این جراحی زیبایی می‌تواند در پی داشته باشد آشنا کند.
- پزشک باید مشاوره لازم برای موارد احتمالی در جراحی و پسا جراحی را به بیمار ارائه کند.
- عمل جراحی را با در نظر گرفتن استاندارد‌ها و اخلاق حرفه‌ای پزشکی انجام دهد. همچنین تمام دانش، مهارت و تجربیات خود در حین عمل بیمار را بکار بگیرد و مراقبت‌های لازم را در دوره پسا جراحی به عمل بیاورد.
- پزشک وظیفه دارد تمامی خطرات و عوارض احتمالی عمل جراحی زیبایی را به بیماران خود با صداقت کامل توضیح دهد و به آن‌ها در گرفتن بهترین و درست‌ترین تصمیم کمک کند.
اگر پزشک در انجام تعهداتش دقت کافی را به خرج ندهد و بیمار نتیجه مناسبی از عمل جراحی زیبایی خود نگیرد و یا باعث شود خساراتی برای بیمار به وجود بیاید مسئولیت حقوقی برای پزشک به همراه خواهد داشت. پزشک با اطلاعات بروز و رعایت استاندارد‌های حرفه‌ای پزشکی در این زمینه می‌تواند از بروز موارد این چنینی جلوگیری کند و از مسئولیت مدنی پزشک در جراحی های زیبایی کاسته شود.
مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان
مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان به طور کلی به مسئولیت‌ها و تعهدات حقوقی آن‌ها نسبت به بیماران اشاره دارد. این مسئولیت‌ها شامل جنبه‌های مختلفی است که به چند مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- انجام مراقبت‌های حرفه‌ای: پزشکان و پیراپزشکان وظیفه دارند مراقبت‌های بهداشتی و درمانی مناسبی با به کار‌گیری دانش و مهارت‌های خود به بیمارانشان ارائه دهند. آن‌ها باید صادقانه و به طور کامل اطلاعات پزشکی لازم را به بیماران خود عرضه کنند و از لوازم استاندارد و به روزی برای درمان بیمارانشان استفاده نمایند. مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان این است که تصمیم‌گیری‌های پزشکی که انجام می‌دهند باید بر اساس شواهد علمی و بهترین توصیه‌ها انجام شود.
- دادن اطلاعات کافی به بیمار: پزشکان موظفند اطلاعات کامل و صحیحی به بیماران خود بدهند. این اطلاعات شامل پیش زمینه دیگر روش‌های درمانی ممکن، عوارضی که احتمال دارد روش درمانی انتخاب شده داشته باشد، اثرات جانبی و همچنین گزینه‌های درمانی جایگزین دیگر
- رازداری و حفظ حریم شخصی: پزشکان و پیراپزشکان باید از حریم شخصی بیمار و محرمانگی اطلاعات پزشکی وی محافظت کنند.
همچنین پزشکان و پیراپزشکان باید از پیش آمدن خطا‌ها و خسارت‌های ممکن جلوگیری کنند و در صورت بروز خطا به شفافیت آن را اقرار کنند و سعی کنند مشکل پیش آمده را اصلاح کنند. در کل مسئولیت مدنی پزشکان و پیراپزشکان بر اساس اخلاق حرفه‌ای، دانش بروز و انجام مراقبت‌های درمانی و بهداشتی با بهترین کیفیت طرح‌ریزی شده است.
مسئولیت مدنی پزشکی چیست
سازمان پزشکی قانونی کشور زیر نظر قوه قضاییه فعالیت دارد و کار او این است که با تبحر در شاخه‌های مختلف از جمله پزشکی به فرآیند کشف جرم و بررسی دقیق‌تر حقیقت در وقوع جنایت‌ها به پلیس کمک می‌کند. مسئولیت‌های مدنی پزشکی قانونی شامل موارد زیر است:
- انجام دادن امور کارشناسی و معاینه بالینی عمومی و تخصصی
- انجام امور لازم برای معاینات متوفیات مانند کالبد شکافی، مشخص کردن علت مرگ، مشخص کردن هویت، ساعت فوت و غیره
- انجام اعمال کارشناسی برای موارد آزمایشگاهی مانند سم‌شناسی، آسیب‌شناسی، تشخیص DNA و سرولوژی
- ایجاد کمیسیون پزشکی در صورت لزوم
- انجام تحقیقات لازم برای بررسی قصور پزشکی، صدمات جسمانی، علت فوت و بررسی ابعاد روان پزشکی
- سازماندهی اجساد در حوادث دسته جمعی
- آموزش دادن دانشجویان پزشکی، دستیاران پزشکی قانون و سایر رشته‌های مرتبط
در مورد مسائل قصور پزشکی و خسارات ناشی از خطای پزشکان در قانون ایران سیستممی برای تعیین این خسارات تنظیم شده است یکی از مسئولیت مدنی پزشکی قانونی مشخص کردن خسارات پزشکی میباشد.
مسئولیت کیفری پزشک
مسئولیت کیفری پزشک به معنی الزام پزشک به پاسخگویی در قبال خسارت به دیگران است. مسئولیت کیفری پزشکان بر اساس قانون مصوب ۱۳۸۴ و قانون مجازات اسلامی معین شده بنابر این اگر پزشک عملی نادرست انجام دهد و باعث مرگ یا آسیب جدی به بیمار شود و یا از درمان و نحوه تشخیص بیماری نادرستی استفاده کند مورد مسائل کیفری قرار می‌گیرد.
این مسائل برای وی مجازات‌هایی شامل جریمه مالی، حبس و اخراج از حرفه پزشکی می‌شود. در صورتی که قصور پزشک موجب فتل غیرعمد شود به یک تا سه سال حبس و پرداخت دیه محکوم خواهد شد. طبق ماده ۴۹۵ مجازات اسلامی اگر پزشک در درمانی که انجام می‌دهد باعث مرگ یا خسارت بدنی شود ملزوم به پرداخت دیه است. مگر اینکه هیچ قصوری نداشته باشد.
چه کسی باید قصور پزشکی را اثبات کند؟
در موارد قصور پزشکی اصل بر این است که پزشک مرتکب خطا نشده است بنابر این بیمار باید با پرداخت هزینه وکیل کیفری او را اخذ کرده تا به کمک او بتواند خصور پزشک را اثبات کند. وکیل باید به طرق قانونی با ارائه ادله و مدرک دعوا را اثبات کند و نزد محکمه آن را مستند کند. اثبات قصور پزشکی در پرونده کیفری از مسئولیت مدنی پزشکی قانونی و سپس کمیسیون نظام پزشکی است و می‌تواند ادله محکمی برای اثبات قصور پزشکی باشد.
سؤالات متداول
مرجع رسیدگی به تخلفات پزشکی کجاست؟
سازمان نظام پزشکی به منظور رسیدگی و نظارت بر تخلفات پزشکی در شهرستان‌ها و در مرکز استان‌ها تأسیس شده است.
در چه صورتی پرستار مسئول صدمه به بیمار است؟
در مواردی که دستور معالجه به پرستار داده شده باشد و تقصیری مرتکب شود یا بداند فعل پزشک اشتباه است ولی از انجام آن جلوگیری نکند.
قصورات پزشکی شامل چه مواردی می‌شود؟
بی مبالاتی، بی احتیاطی، عدم مهارت، عدم رعایت نظامات دولتی
