ممکن است تا به حال این سؤال برای شما پیش آمده باشد که شرط داوری چیست و چه کاربردی دارد؟ در واقع این شرط، همان توافق یا قراردادی است که دو طرف برای از بین بردن دعاوی خود و حل آن‌ها استفاده می‌کنند. همچنین استفاده از این نوع قرارداد، به جای رفتن به مراجع قضایی کاربرد داشته و افراد برای نوشتن این قرارداد، از داور یا داوران مورد توافق خود، استفاده خواهند کرد.
در رابطه با سؤال شرط داوری چگونه است می‌توان گفت، شرط داوری، شرطی است که در یک قرارداد یا سند دیگر گنجانده می‌شود و طرفین را ملزم به حل و فصل اختلافات ناشی از آن قرارداد یا سند از طریق داوری می‌کند. در ادامه این نوشته به بررسی دقیق‌تر این موضوع پرداخته و در مورد عناوینی همچون منظور از شرط داوری، چگونگی آن، شرط سنی و غیره می‌پردازیم.
شرط داوری چیست؟
شرط داوری، یک راه حل جایگزین برای حل و فصل اختلافات است. در روش سنتی حل و فصل اختلافات، طرفین اختلاف، به دادگاه مراجعه کرده و دادگاه، اختلاف آن‌ها را برطرف می‌کند. اما در روش داوری، طرفین اختلاف، به خودشان داوران را انتخاب می‌کنند و سپس، اختلاف آن‌ها را حل و فصل می‌کنند. از جمله قرارداد‌هایی که معمولاً شرط داوری در آن‌ها گنجانده می‌شود، می‌توان به قرارداد‌های خرید و فروش، ساخت و ساز، حمل و نقل، سرمایه‌گذاری و بیمه اشاره کرد.
در واقع هیئت داوری، در ابتدا اختلاف طرفین را بررسی و سپس حل می‌کند. در نظر داشته باشید که رأی هیئت داوری، قطعی و لازم‌الاجرا است. بدین منظور می‌توانید از وکیل پایه یک دادگستری تهران استفاده نمایید.
شرط داوری چگونه است؟
در رابطه با اینکه شرط داوری چگونه است، می‌توان گفت، نحوه شرط داوری، به این معناست که چگونه طرفین اختلاف، توافق خود را بر ارجاع اختلافات به داوری، بیان می‌کنند. شرط داوری، می‌تواند به صورت صریح یا ضمنی، در یک قرارداد یا سند گنجانده شود.
شرط داوری صریح، شرطی است که در آن طرفین اختلاف، به صراحت، توافق خود را بر ارجاع اختلافات به داوری، بیان می‌کنند. برای مثال، طرفین می‌توانند در قرارداد خود، شرط زیر را بگنجانند:
“اختلافات ناشی از این قرارداد، به داوری مرکز داوری اتاق بازرگانی تهران ارجاع می‌شود.”
شرط داوری ضمنی، شرطی است که در آن طرفین اختلاف، علی رغم عدم تصریح در قرارداد یا سند دیگر، اعمالی انجام دهند که دلالت بر توافق آن‌ها بر ارجاع اختلافات به داوری باشد. برای مثال، اگر طرفین اختلاف، در طول قرارداد، اختلافی را به داوری ارجاع دهند، این امر می‌تواند به عنوان شرط داوری ضمنی تلقی شود.
در صورت بروز اختلاف بین طرفین قرارداد یا سندی که شرط داوری در آن گنجانده شده است، طرفین باید به ترتیبی که در شرط داوری ذکر شده است، اقدام به تشکیل هیئت داوری کنند. هیئت داوری، اختلاف طرفین را بررسی و حل می‌کند. در اینجا، مثالی از یک شرط داوری ضمنی در رابطه با آورده شده است:
” طرفین قرارداد، در طول قرارداد، دو بار اختلاف خود را به داوری ارجاع داده‌اند.”
شرط سنی آزمون داوری
یکی از سؤالاتی که ممکن است برای شما پیش بیاید، این است که شرط سنی برای آزمون داوری چقدر است؟ در حالت کلی، شرط سنی برای شرکت در آزمون داوری، در ایران ۲۵ سال است. این شرط، در ماده ۳ قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، مصوب ۱۳۷۶، ذکر شده است. این شرط، برای اطمینان از اینکه داوران، دارای تجربه و دانش کافی برای رسیدگی به اختلافات هستند، وضع شده است.
در برخی از مراکز داوری، ممکن است شرایط سنی دیگری برای شرکت در آزمون داوری تعیین شده باشد. برای اطلاع از شرایط سنی آزمون داوری در یک مرکز داوری خاص، می‌توانید با آن مرکز تماس بگیرید. در ادامه، به برخی از نکات مهم در مورد شرط سنی آزمون داوری اشاره می‌شود:
- شرط سنی، تنها یکی از شرایط لازم برای شرکت در آزمون داوری است. داوطلبان باید سایر شرایط ذکر شده در قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران را نیز داشته باشند.
- شرط سنی، برای داوری در تمام دعاوی، اعم از دعاوی داخلی و بین‌المللی، لازم‌الرعایه است.
استقلال شرط داوری چیست؟
استقلال شرط داوری، به این معناست که شرط، از قرارداد یا سندی که در آن گنجانده شده است، مستقل است. در واقع اگر قرارداد یا سند، باطل یا فسخ شود، شرط داوری همچنان معتبر خواهد بود. استقلال شرط داوری، به دلیل مزایای زیادی که دارد، در اکثر نظام‌های حقوقی، پذیرفته شده است. از جمله مزایای استقلال شرط داوری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اطمینان از حل و فصل اختلافات
- جلوگیری از اعمال فشار
- حفظ محرمانگی اختلافات
در ایران، استقلال شرط داوری، در ماده ۱۶ قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، مصوب ۱۳۷۶، تصریح شده است. ماده ۱۶ قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، مقرر می‌دارد:
شرط داوری که به‌صورت صریح یا ضمنی در قرارداد یا سندی گنجانده می‌شود، از قرارداد یا سند مزبور مستقل است و در صورت بطلان یا فسخ آن، همچنان به قوت خود باقی می‌ماند. بنابراین، با توجه به قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، شرط داوری، حتی اگر قرارداد یا سندی که در آن گنجانده شده است، باطل یا فسخ شود، همچنان معتبر خواهد بود.
شرط داوری در حقوق ایران
همان طور که گفته شد شرط داوری، توافقی است که طرفین یک قرارداد یا سند، در آن متعهد می‌شوند که اختلافات ناشی از آن قرارداد یا سند را به یک یا چند داور منتخب خود واگذار کنند. شرط داوری در حقوق ایران، به موجب قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، مصوب ۱۳۷۶، پذیرفته شده است. قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران، در مواد ۱۴ تا ۲۰، به شرط داوری اختصاص دارد.
آثار شرط داوری در حقوق ایران به شرح زیر است:
- الزام طرفین به داوری: شرط داوری، طرفین را ملزم به داوری می‌کند. این بدان معناست که طرفین اختلاف، ملزم هستند اختلاف خود را از طریق داوری حل و فصل کنند و نمی‌توانند به دادگاه مراجعه کنند.
- نفی صلاحیت دادگاه: شرط داوری، صلاحیت دادگاه را برای رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد یا سندی که شرط داوری در آن گنجانده شده است، نفی می‌کند. در واقع دادگاه، نمی‌تواند به اختلافات ناشی از آن قرارداد یا سند، رسیدگی کند.
- ایجاد حق شرط داوری: شرط داوری، حق شرط داوری را برای طرفین ایجاد می‌کند. این بدان معناست که طرفین می‌توانند در آینده، اختلافات خود را از طریق داوری حل و فصل کنند.
برای استفاده از شرط داوری، جهت اطمینان می‌توانید از بهترین وکیل حقوقی در تهران بهره بگیرید.
شرط داوری در حقوق بین‌الملل
شرط داوری در حقوق بین‌الملل، به موجب کنوانسیون نیویورک در مورد شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی مصوب ۱۹۵۸، پذیرفته شده است. کنوانسیون نیویورک، در ماده ۲، شرط داوری را به شرح زیر تعریف می‌کند:
عبارت “شرط داوری” به هر شرطی در قراردادی بین دو یا چند طرف که ملزم می‌کند اختلافات ناشی از قرارداد یا مربوط به آن، به داوری ارجاع شود، اطلاق می‌شود و برای اینکه معتبر باشد، باید شرایط زیر را داشته باشد:
- صراحت شرط داوری: این شرط باید به صراحت، توافق طرفین بر ارجاع اختلافات به داوری را بیان کند.
- قابلیت اجرا بودن شرط داوری: شرط داوری باید قابل اجرا بوده و دادگاه‌ها بتواند آن را اجرا کنند.
- عدم مخالفت شرط داوری با قوانین آمره: شروط داوری نباید با قوانین آمره، مانند قوانین مربوط به حقوق عمومی، مخالف باشد.
در نهایت شرط داوری، یک ابزار مهم برای حل و فصل اختلافات در حقوق بین‌الملل است. این شرط، مزایای زیادی برای طرفین اختلاف دارد و به آن‌ها کمک می‌کند تا اختلاف خود را به نحوی عادلانه و منصفانه حل و فصل کنند.
خصوصیات شرط داوری
در حالت کلی، خصوصیت‌های شرط داوری، ویژگی‌هایی هستند که شرط داوری را از سایر قرارداد‌ها یا توافقات متمایز می‌کنند. این خصوصیات، عبارت‌اند از:
صراحت
شرط داوری، باید به صراحت، توافق طرفین بر ارجاع اختلافات به داوری را بیان کند. به عبارت دیگر، باید مشخص کند که اختلافات ناشی از چه قرارداد یا سندی، به داوری ارجاع می‌شود.
قابلیت اجرا بودن
یکی از خصوصیات شرط داوری، قابلیت اجرا بودن آن است. این یعنی شرط باید به گونه‌ای باشد که دادگاه بتواند آن را روی طرفین قرارداد اجرا نماید.
عدم مخالفت با قوانین آمره
داوری باید به گونه‌ای باشد که با قوانین آمره و مربوط به حقوق عمومی هیچ تداخلی نداشته باشد.
استقلال
یکی دیگر از خصوصیت‌های شرط داوری استقلال آن است. می‌توان گفت، این شرط، از قرارداد یا سندی که در آن گنجانده شده است، مستقل است. این بدان معناست که اگر قرارداد یا سند، باطل یا فسخ شود، شرط، همچنان معتبر خواهد بود.
الزام‌آور بودن
شرط داوری، برای طرفین اختلاف، الزام‌آور است. یعنی، طرفین اختلاف، ملزم هستند اختلاف خود را از طریق داوری حل و فصل کرده و در این صورت نمی‌توانند به دادگاه مراجعه کنند.
نفی صلاحیت دادگاه
شرط داوری، صلاحیت دادگاه را برای رسیدگی به اختلافات ناشی از قرارداد یا سندی که در آن گنجانده شده است، نفی می‌کند. در واقع دادگاه نمی‌تواند به اختلافات ناشی از آن قرارداد یا سند، رسیدگی کند.
قابلیت انتقال
علاوه بر موارد بالا، قابل انتقال بودن، یکی دیگر از ویژگی‌های شرط داوری است. اگر یکی از طرفین اختلاف، قرارداد یا سند را به دیگری منتقل کند، این شرط نیز به طرف منتقل شده، انتقال داده می‌شود.
سخن پایانی
در پایان این نوشته دریافتیم، شرط داوری، توافقی است که طرفین یک قرارداد یا سند، در آن متعهد می‌شوند که اختلافات ناشی از آن قرارداد را به یک یا چند داور منتخب خود واگذار کنند. در واقع، شرط داوری، یک راه‌حل جایگزین برای حل و فصل اختلافات است. این شرط مزایای زیادی برای طرفین اختلاف داشته و به آن‌ها کمک می‌کند اختلافات خود را خیلی سریع و به صورت کاملاً عادلانه برطرف کنند.
همچنین بهره گرفتن از این روش، می‌تواند هزینه‌های دادرسی را کاهش داده و حفظ محرمانگی اختلافات را به همراه دارد. در صورت داشتن هر گونه سؤال یا ابهامی در رابطه با موضوع ” شرط داوری چگونه است” می‌توانید در بخش کامنت‌ها آن را با ما به اشتراک بگذارید.
