دعاوی کیفری و حقوقی چه تفاوتی با هم دارند؟
در حالت کلی دعاوی به دو دسته حقوقی و کیفری تقسیم بندی می‌شوند که در این مقاله قصد داریم به شرح تفاوت این دو دعاوی بپردازیم.
دعاوی حقوقی به چه نوع دعاوی گفته می‌شود؟
ز نیز این ضرب‌المثل بسیار پرکاربرد است به خصوص در زمینه دعاوی حقوقی، با توجه به بررسی‌های انجام شده به راحتی می‌توان از بروز دعاوی و مشکلات حقوقی جلوگیری کرد به شرطی که هنگام انجام امور قانونی و حقوقی از یک فرد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
دعاوی حقوقی با زندگی افراد ارتباط بسیار زیادی دارد به گونه‌ای که ممکن است هر شخصی در طول زندگی خود چندین بار درگیر دعاوی حقوقی شود. به طور کلی دعاوی حقوقی بر سر حق و حقوق افراد طرح می‌شود یعنی زمانی که شخصی نسبت به حقوق شما و یا تعهداتی که نسبت به شما دارد سرپیچی و اهمال کند امکان طرح دعوی حقوقی علیه وی وجود دارد. به عنوان مثال فرض کنید که شما با تنظیم یک قرارداد در یک بنگاه املاک اقدام به خرید یک ملک کرده‌اید و هزینه‌های لازم را نیز پرداخت کرده‌اید اما پس از تنظیم قرارداد و پرداخت هزینه ملک را به شما تسلیم نمی‌کنند در چنین حالتی شما می‌توانید یک دعوی حقوقی طرح کنید.
نکته بسیار مهم در مورد دعاوی حقوقی این است که اگر به هنگام انجام مسائل حقوقی مختلف از جمله معاملات مهم اگر از یک مشاوره حقوقی کمک بگیرید امکان بروز مشکل بسیار کاهش پیدا می‌کند.
دعاوی کیفری به چه نوع دعاوی گفته می‌شود؟
گفته شد که دعاوی حقوقی زمانی مطرح می‌شود که حقوق شخصی یک فرد مورد سواستفاده قرار گرفته باشد اما دعاوی کیفری زمانی مطرح می‌شود که یک جرم اتفاق افتاده باشد و طبق قانون اسلامی برای آن جرم مجازات تعیین شده است. به هنگام بروز یک جرم و آسیب وارد شدن به جان و مال یک فرد، آن شخص می‌تواند با مراجعه به دادسرا و طرح یک شکواییه موضوع را مطرح کرده و شکایت خود را از متهم برای احقاق حقوق و مجازات متهم به ثبت برساند. دعاوی کیفری می‌تواند شامل مواردی همچون قتل، خیانت در امانت، هتک حرمت، کلاهبرداری و غیره شود. و طبق قانون مجازات اسلامی برای هر کدام از این جرایم مجازات‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود، یعنی با توجه به نوع و میزان جرم نوع و میزان مجازات نیز تغییر می‌کند. مجازات جرایم کیفری می‌تواند شامل اعدام، حبس، جریمه نقدی و غیره باشد.
بنابراین به طور خلاصه می‌توان گفت هر عملی که انجام آن و یا ترک انجام آن طبق قانون مجازات در پی داشته باشد و جرم شناخته شود در زیرمجموعه دعاوی کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد.
انواع دعاوی کیفری
همانطور که گفته شد دعاوی کیفری در زیر مجموعه اعمالی که انجام و یا ترک آن‌ها جرم شناخته می‌شود و مجازات در پی دارد دسته بندی می‌شود، و می‌توان گفت که این دعاوی شامل مواردی همچون موارد زیر است:
فعالیت‌هایی که انجام آن‌ها سبب ایجاد خطر برای امنیت داخلی و خارجی کشور باشد تحت عنوان دعاوی کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرند.
جرایمی که سبب وارد شدن ضرر و زیان به اموال افراد شود و به طور کلی از لحاظ مالی به دیگران صدمه وارد کند جزو دعاوی کیفری محسوب می‌شوند.
مصرف مواد مخدر و قاچاق مشروبات الکلی نیز جزو جرایمی هستند که مجازات به همراه دارند و طرح دعوی آن‌ها با استفاده از دعاوی کیفری پیگیری می‌شود.
تخلفات رانندگی نیز با استفاده از دعاوی کیفری پیگیری می‌شوند.
گاهی اوقات برخی از فعالیت‌ها سبب آسیب رساندن به حقوق معنوی افراد دیگر می‌شود، در این حالت چنین جرایمی در زیر مجموعه دعاوی کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرند.
هتک حرمت که سبب آسیب به آبرو، عفت و کیان خانواده افراد دیگر شود نیز جزو دعاوی کیفری دسته بندی می‌شوند.
قتل، کلاهبرداری و خیانت در امانت نیز از دیگر مواردی هستند که با عنوان دعاوی کیفری به آن‌ها رسیدگی می‌شود.
انواع دعاوی حقوقی
به طور کلی در دعاوی حقوقی افراد به هنگام بروز مشکل به دادسراها مراجعه کرده و پرونده تشکیل می‌دهند، اصطلاح حقوقی تشکیل پرونده در دعاوی حقوقی دادخواست نام دارد. در برگه دادخواست بخش‌ها و ستون‌های مختلفی وجود دارد که باید بر اساس درخواست خود این بخش‌ها را تکمیل کرده و تحویل مرجع قانونی دهید، به طور معمول دادخواست‌ها مربوط به موارد مختلفی از جمله قراردادها همچون تنظیم اسناد مختلف هستند؛ مواردی دیگری مانند دعاوی خانوادگی، امور حسبی، دعاوی تجاری، جعل اسناد، دیوان عدالت اداری، دعاوی طاری و مطالبات دیون نمونه‌های دیگری از انواع دادخواست هستند که در زیرمجموعه دعاوی حقوقی قرار گرفته اند و توسط وکیل حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی
شکایت کیفری بهتر است یا حقوقیبرای اینکه به جواب این سوال دست پیدا کنیم باید شکایت کیفری و حقوقی را از جنبه‌های مختلف بررسی کنیم. نکته اول راجع به این موضوع این است که در دعاوی حقوقی تشریفات اداری نسبت به دعاوی کیفری بیشتر و پیچیده‌تر است و در این دعاوی نیاز به وکیل کیفری نیز بیشتر میباشد. از طرف دیگر اگر شما برای شکایت از یک شخص به سراغ دعاوی کیفری بروید می‌توانید با ایجاد یک دعوی حقوقی نیز حق و حقوق خود را درخواست نمایید، در حالی که برعکس این قضیه امکان پذیر نیست. یعنی اگر شکایت خود را با دعوی حقوقی آغاز کنید امکان شکایت کیفری وجود نخواهد داشت. در شکایت‌های حقوقی طرف مقابل مورد مجازات قرار نمی‌گیرد تنها باید ضرر و زیان‌های وارد شده را جبران کند، در حالی که شکایت کیفری بر اساس جرم و مجازات مجرم تنظیم می‌شود.
حال با در نظر گرفتن تمام این موارد و با توجه به نوع پرونده و شکایت خود باید تصمیم بگیرید که شکایت کیفری برای شما مناسب‌تر است یا شکایت حقوقی.
تفاوت دعاوی حقوقی و کیفری در نحوه طرح دعوی
هنگامی که یک فرد قصد شکایت از فرد دیگری را داشته باشد دو نوع شکایت وجود دارد شکایت کیفری و شکایت حقوقی، که این دو موارد با یکدیگر متفاوت هستند. فرق دعاوی حقوقی و کیفری در اسباب طرح دعاوی یکی از تفاوت‌های اصلی این دو شکایت هستند. در شکایت حقوقی پس از مراجعه به دادسرا باید تشریفات خاصی انجام شود و طرح دعوی تنها در یک برگه مخصوص به نام دادخواست مطرح می‌شود، در حالی که در مورد شکایت کیفری مسئله این گونه نیست و در هر برگه‌ای و با حداقل تشریفات امکان طرح شکایت وجود دارد. در ادامه و در هر دو حالت دعاوی به مراجع قضایی برای انجام پیگیری‌های لازم ارجاع داده می‌شود.
تفاوت دعاوی حقوقی و کیفری در مرجع صالح به رسیدگی
یکی دیگر از تفاوت‌های دعاوی حقوقی و کیفری در مرجع رسیدگی به آن‌ها است. دعاوی کیفری باید در دادسرای نزدیک به محل وقوع جرم مطرح و تنظیم شوند و در صورت تعطیل بودن دادسراها امکان مراجعه به کلانتری و تنظیم شکایت در نزد نیروی انتظامی نیز وجود دارد. در دعاوی حقوقی نیز مرجع صالح رسیدگی مراجع قضایی حقوقی هستند.
تفاوت در نتیجه و اثر مترتب بر طرح دعاوی کیفری و حقوقی
به طور کلی در نزد مراجع قضایی زمانی یک دعوی، کیفری خوانده می‌شود که انجام آن جرم محسوب شود و برای آن جرم مجازات تعیین شده باشد. مهم‌ترین تفاوت در نتیجه و اثر مترتب بر طرح دعاوی کیفری و حقوقی این است که در دعاوی کیفری شخص مجرم علاوه‌بر جبران ضرر و زیان به سبب جرم خود مجازاتی همچون زندان و شلاق را نیز باید تحمل کند. در حالی که در دعاوی حقوقی متهم تنها ضرر و زیان وارد شده را جبران می‌کند.
موضوعات واجد دو جنبه حقوقی و کیفری
برخی پرونده‌ها هم قابلیت شکایت حقوقی و هم قابلیت دعوای کیفری را دارند. در این مورد می‌توان صدور چک روز بلامحل را مثال زد، طبق قانون صدور چک روز بلامحل جرم است و برای پیگیری این مسئله می‌توان پرونده را از دو بعد حقوقی و کیفری پیگیری کرد، یعنی با طرح دعوای حقوقی اقدام به جبران ضرر و زیان وارد شده و دریافت مبلغ چک از متهم کرد و با طرح دعوای کیفری علاوه‌بر جبران ضرر و زیان متهم مجرم شناخته شده و طبق قانون باید مجازات شود.
هزینه دادرسی در شکایت کیفری و حقوقی
هزینه دادرسی در شکایت کیفری و حقوقیدر روند شکایت‌های کیفری و حقوقی شاکی باید هزینه‌هایی را تحت عنوان هزینه دادرسی پرداخت کند، البته این امکان وجود دارد که پس پایان مراحل پرونده و در صورت پیروزی پرونده به نفع شاکی این هزینه‌ها برگشت داده شود. البته برای این کار باید به هنگام تشکیل پرونده این موضوع نیز در پرونده ذکر شود که در صورت پیروزی شاکی پس از پایان مراحل هزینه دادرسی باید توسط متهم پرداخت شود.
برای شکایت‌های کیفری و حقوقی به طور سالانه تعرفه‌هایی تعیین می‌شود که برای مشاهده دقیق تعرفه‌های هر سال می‌توانید به سایت مراجع قضایی مراجعه کنید.
حضور وکیل در دعاوی کیفری و حقوقی
به طور کلی حضور وکیل در طرح هرگونه شکایتی همواره موثر است، همچنین بهتر است که از یک وکیل پایه یک دادگستری و مرتبط با پرونده خود کمک بگیرید تا نتیجه بهتری نیز داشته باشید.
طبق بررسی‌های صورت گرفته در پرونده‌های حقوقی به دلیل تشریفات اداری مختلفی که وجود دارد بودن یک وکیل تاثیر بسیار زیادی در روند پرونده خواهد داشت. و با توجه به تعدد و پیچیدگی قوانین کمک زیادی به فرد شاکی خواهد کرد. در مورد دعاوی کیفری نیز وجود یک وکیل متخصص بسیار موثر است اما طرح و پیگیری این دعاوی به اندازه دعاوی حقوقی زمان‌بر و پیچیده نیست.
