محاسبه نفقه و اعتراض به نفقه
در چه صورتی زن از حق نفقه برخوردار می شود؟ به محض این که عقد نکاح جاری ( عقد دائم ) می شود و زن و مرد به زن و شوهر تبدیل می شوند، پرداخت نفقه به زن توسط شوهر شروع می شود. البته باید بدانید که پرداخت نفقه در صورت تمکین زن می باشد. در هر حالتی در صورتی که زنان تمکین کنند، مردان موظف هستند که نفقه را پرداخت نمایند. در این مقاله سعی خواهد شد همه چیز درباره نفقه زوجه را همراه وکیل نفقه به اطلاع شما برسانیم، پس با ما همراه باشید.
زوجه در چه شرایطی مستحق دریافت نفقه نیست؟
در قانون مدنی در خصوص نفقه و مجازات ترم انفاق پیش بینی های زیادی شده است. همان طور که می دانید نفقه فقط در صورت تمکین زن پرداخت می شود و اگر زنان به دلایل غیر موجه از تمکین در برابر همسر خود امتناع نمایند به عنوان ناشزه در قانون شناخته می شوند و دیگر مستحق دریافت نفقه نیستند. البته در موارد خاصی مانند استفاده از حق حبس در عقد نکاح و یا در زمانی که زوجه شرط تعیین محل سکونت گذاشته باشد، می تواند از تمکین خودداری نماید و باز هم نفقه را دریافت نماید.
نحوه محاسبه نفقه زن
این که نفقه چطور محاسبه می شود و مبلغ نفقه زن با توجه به چه مواردی محاسبه نفقه و تعیین خواهد شد؟ یک سوال مهم و اساسی برای زنان می باشد. این سوالات را کارشناسان و متخصصان کارشناسی میزان نفقه این طور پاسخ می دهند: در ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی که در مورد امور خانواده می باشد، نفقه زنان شامل تمام نیاز های متعارف و مشخص و مناسب می باشد که متناسب با وضعیت زن است. مانند: البسه، خوراک، مسکن، اثاث، هزینه های درمانی و بهداشتی. در برخی موارد اگر زوجه عادت به داشتن خدمه داشته باشد باید شوهر برایش خدمه نیز فراهم آورد و هزینه هایش را تمام و کمال بپردازد. در این قانون، قانونگذار به مصاداق هایی که کاملا بارز و حیاتی هستند اشاره نموده ولی این قانون کاملا انحصاری نیست و در شرایط مختلف قابل تغییر می باشد. زیرا باید نیاز های زنان را تا جایی که متعارف و متناسب با او می باشد برطرف نماید. مانند هزینه های تحصیلی و … .
سوالات زیادی در نحوه محاسبه نفقه وجود دارد. دو مورد از سوالاتی که امروزه زیاد از کارشناسان نفقه سوال می شود این است:
- آیا در محاسبه میزان نفقه زن هزینه لوازم آرایشی و لوازم بهداشتی، نیز لحاظ می شود؟
بله، کلیه هزینه هایی که مربوط به بهداشت و آرایش زن می باشد به عهده مرد بوده و جزو نفقه می باشد.
- پرداخت هزینه های عمل های زیبایی زوجه بر عهده کیست؟
در خصوص هزینه جراحی های زیبایی مانند کوچک کردن بینی، شکم و … به عهده مرد نبوده و جزو نفقه نیست. مرد فقط مکلف به پرداخت هزینه های درمانی می باشد. البته اگر با توافق طرفین باشد مرد می تواند این هزینه ها را نیز پرداخت نماید.
به طور کلی ازدواج باید زن و شوهر را به ساخت یک زندگی آرام و مسالمت آمیز مکلف نماید. برای داشتن یک زندگی آرام و بون دغدغه زن و شوهر باید نسبت به برطرف نمودن نیاز های یکدیگر اقدام نموده و زندگی برای خود و فرزندان و والدینشان شیرین نمایند. طبق قانون زنان برای انجام عمل های زیبایی به هیچ عنوان به اذن و اجازه شوهر نیاز ندارند و مراکز درمانی نباید نیاز به اذن شوهر داشته باشند.
نقش دادگاه در محاسبه میزان نفقه زن
در خصوص مقدار نفقه به ریال یا تومان در بسیاری موارد زن و شوهر از قبل در مورد میزان این نفقه به صورت روزانه، ماهانه یا … به توافق رسیده اند. در این صورت دیگر دادگاه هیچ اقدامی انجام نمی دهد. در غیر این صورت دادگاه و قاضی پرونده را برای انجام امور کارشناسی کامل به کارشناسان تعیین نفقه ارجاع می دهد. در این حالت، کارشناس نفقه میزان نفقه را تعیین و به دادگاه اعلام می نماید. کارشناسی نحوه میزان نفقه زن کار بسیار مهمی می باشد. زیرا باید برای این سوال که محاسبه میزان نفقه زن شامل چه مواردی می شود؟ با توجه به موارد زیادی از قبیل سن، شغل، میزان تحصیلات، شان و منزلت خانوادگی زن، عرف جامعه و عادت ساکنین هر منطقه از کشور و … میزان نفقه اقدام نمایند. این عمل تنها روش اثبات نفقه زوجه می باشد. نکته ای قابل ملاحظه و بسیار مهم می باشد، این است که میزان نفقه زنان علاوه بر موارد بالا به مقدار قابل توجهی به وضع مالی و وسع مرد بستگی دارد.
نحوه اعتراض به میزان نفقه
در خصوص نحوه اعتراض به میزان نفقه باید بدانید که کلا نسبت به اکثر رای هایی که دادگاه اعلام می نماید می توان با در دست داشتن مدارک لازم اعتراض نمود. اگر زوجه به میزان نفقه ای که دادگاه اعلام می کند اعتراض دارد، باید در مدت زمان تعیین شده توسط دادگاه، با رویه های مشخصی که وکلا می دانند برای اثبات مبلغ بیشتر نفقه اقدام نماید. در این صورت اگر زوجه شواهد و دلایل کافی مبنی بر نا عادلانه بودن رای دادگاه و کارشناسان نفقه داشته باشد می تواند با ارائه این دلایل نسبت به عدم رضایت به میزان نفقه اعتراض نماید. با تنظیم یک لایحه که حتما با کمک یک وکیل پایه یک دادگستری تنظیم شده است، می تواند میزان نفقه را تغییر دهد.
تفاوت نفقه اقارب و نفقه زوجه
نفقه در معنای لغوی به انفاق همسر به زن و فرزندان برای راحتی بیشترشان می باشد. در حقوق و مسائل اسلامی، دو نوع نفقه وجود دارد:
-
نفقه اقارب:
نفقه ای که فقط در صورت نیازمندی والدین و فرزندان و نزدیکان پرداخت می شود.
-
نفقه زوجه:
نفقه ای که باید توسط شوهر به زن پرداخت شود.
تفاوت های این دو نفقه به شرح زیر می باشد:
- طبق یکی از قوانین مدنی به شماره ۱۲۰۳، نفقه زوجه بر نفقه اقارب برتری دارد. طبق این قانون، اگر کسی توانایی مالی نفقه اقارب و نفقه زوجه را به صورت همزمان ندارد، فقط باید به نفقه زوجه اکتفا نماید.
- نفقه زوجه کاملا یک طرفه است. بدین معنی که در قانون اسلام و ایران، پرداخت نفقه فقط از ظرف مرد به زن است و هیچ زنی حق پرداخت نفقه به مرد را ندارد.
- نفقه اقارب دو طرفه است. بدین معنی که همانطور که پدر غنی به فرزندش نفقه اقارب می دهد، پسر غنی نیز باید به پدرش نفقه اقارب بدهد.
- طبق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، اگر مردی نفقه زن را نپردازد تا همیشه بر ذمه او باقی می ماند. در این صورت زن می تواند آن را به عنوان حق مطالبه نماید.
- در صورت ورشکستگی مرد، نفقه زن به تمام بدهی ها مقدم است و زن می تواند قبل از هر طلبکاری میزان نفقه خود و فرزندان را محاسبه و برداشت نماید.
- زوجه می تواند تمامی نفقه های گذشته را نیز مطالبه نماید در صورتی که نفقه اقارب این طور نیست و فقط برای زمان حال و آینده قابل محاسبه نفقه می باشد.
- به طور کلی نفقه زوجه بسیار وسیع تر و بیشتر از نفقه اقارب بوده و نفقه اقارب فقط در حد رفع احتیاج می باشد.
- نفقه زوجه با توجه به شرایط و نیاز ها و عادات زوجه تعیین می شود. در صورتی که نفقه اقارب فقط برای رفع نیاز های اساسی محاسبه می شود.
- در خصوص نفقه زوجه دادگاه مرد را ملزم به پرداخت می داند ولی در مورد نفقه اقارب این طور نیست.
ضمانت اجرای قانونی عدم پرداخت نفقه توسط زوج و مجازات عدم پرداخت نفقه زوجه :
ضمانت اجرای قانون در مورد پرداخت نفقه به دو نوع کیفری و حقوقی امکان پذیر می باشد. یعنی قانون برای پرداخت نفقه هم مجازات حقوقی و هم مجازات کیفری تعیین نموده است تا مرد نسبت به پرداخت نفقه خود را ملزم بداند. در نوع حقوقی در صورتیکه مرد از دادن نفقه امتناع نماید، زن می تواند به دادگاه مراجعه نموده و درخواست نفقه نماید. در برخی موارد می تواند به علت عدم دریافت نفقه از وکیل طلاق کمک بگیرد و درخواست طلاق نیز نماید. در نوع کیفری دادگاه می تواند مردی که نفقه پرداخت نمی کند را از سه ماه تا پنج ماه به حبس محکوم نماید. در ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده که جدیدا تصویب شده است، مجازات کیفری ترک انفاق را جزو جرایم قابل گذشت به شمار آور است. ولی ذکر این نکته مهم است که زنان می توانند در صورتی که از زمان دریافت نفقه شان گذشته است هم دوباره برای وصول آن به دادگاه های خانواده مراجعه و مطالبه نمایند.
نفقه زنان شاغل
بر طبق قانون مدنی، پرداخت نفقه در عقد دائم بدون هیچ قید وشرطی ( به جز تمکین ) بر عهده شوهر می باشد و پرداخت نفقه ربطی به فقر یا شاغل بودن زن ندارد. زنی که دارای اموال زیاد یا درآمد مالی خوب بوده و می تواند تمام نیاز های خود را برطرف نماید نیز مستحق دریافت نفقه از شوهر می باشد. اما پرداخت نفقه به فرزند فرق دارد. اگر فرزند صاحب مال کافی باشد و بتواند از پس نیاز های خود بر بیاید دیگر نباید منتظر نفقه از والد خود باشد. این نفقه همان نفقه اقارب است و فقط بعد از پرداخت نفقه زوجه در صورت نیازمند بودن فرزند به او پرداخت می شود.